Zaporijya Nükleer Santrali’nde olası bir sızıntı durumuyla ilgili Ukrayna yetkilileri ve uluslararası kurumlar arasında değerlendirmeler devam ediyor. Ancak, bu iddiaların gerçek bir sızıntıya dayanıp dayanmadığı veya sadece propaganda amaçlı mı kullanıldığı konusu tartışmalıdır.
Zaporijya Nükleer Santrali, Ukrayna’da muhtemel bir sızıntı tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirten haberlerle gündemde. Santralin Ukraynalı işletmecisi „Energoatom“ şirketi, Ruslar tarafından işgal edilmesinin ardından tesisin mayınla döşendiğini iddia etmişti. Ukrayna yetkilileri ise komşu Kakhovka Barajı’nın yıkılmasının ardından santralin soğutma havuzunun mayınlandığını öne sürmüştü. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) ise yaptığı incelemelerde patlayıcı veya mayın izine rastlamadığını duyurmuştu. Ancak UAEK Başkanı Rafael Grossi, daha kapsamlı bir inceleme için nükleer santralin daha fazla bölgesine erişilmesi gerektiğini ifade etti.
Ukraynalı uzmanlar, Zaporijya Nükleer Santrali’nde olası bir sızıntının etkilerini ve senaryolarını değerlendirdi. Soğutma sisteminin zayıf noktalarına yapılabilecek bir saldırının santral için doğrudan bir tehdit oluşturacağına dikkat çeken uzmanlar, soğutma havuzundaki suyun da önemli bir rol oynadığını belirtti. Santralin altı ünitesinden beşi soğuk kapatma durumunda bulunuyor ve soğutma sistemleri devre dışı. Ancak reaktörler hâlâ soğutulması gerektiği için uzmanlar, tahrip olması durumunda su dışarı akarak radyasyon sızıntısına yol açabileceğine dikkat çekiyor. Uzmanlara göre, böyle bir durumda radyasyon sızıntısını önlemek için sadece 27 saatlik bir süre bulunuyor.
Ukrayna Nükleer ve Radyasyon Güvenliği Merkezi, Zaporijya Nükleer Santrali’nde olası bir sızıntı senaryosu için iki plan hazırladı. İlk senaryoda, reaktörün koruyucu kabuğu sağlam kalırken altındaki ekipmanın erimesi bekleniyor. Bu durumda nükleer santralin etrafındaki 2,5 kilometrelik bir alan radyasyona maruz kalabilir. İkinci senaryoda ise koruyucu kabuğun hasar gördüğü bir kaza senaryosu düşünülüyor. Bu durumda daha geniş bir alanın radyasyona maruz kalması ve daha kötü sonuçların doğması bekleniyor. Rüzgarın şiddeti ve yönüne bağlı olarak, Zaporijya Nükleer Santrali’nin etrafındaki 20 kilometreye kadar olan bir alan ciddi şekilde etkilenebilir. Uzmanlar, bu durumda insanların derhal tahliye edilmesi gerektiğini ifade ediyor. Ancak 550 kilometre uzaklığa kadar olan bölgelerde ise insan sağlığı açısından bazı sonuçlar doğurabileceği belirtiliyor. Bu durumlarda acil önlemlere ya da tahliyeye gerek olmadığı, ancak dikkatli olunması gerektiği vurgulanıyor.
Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisi’nden çevre bilişimi uzmanı Ivan Kovalez’in hesaplamalarına göre, olası bir sızıntının etkisi rüzgar koşullarına bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, radyasyonun etkilediği alanın 20 kilometreye kadar genişleyebileceği belirtiliyor. Ancak bu mesafelerde bile insanların derhal tahliye edilmesi gerekmediği, ancak durumun yakından takip edilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Ukrayna yetkilileri ve uluslararası kurumlar, Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki olası bir sızıntı durumunda halkın güvenliği için gerekli önlemleri almak amacıyla sürekli olarak çalışmalarını sürdürmektedir. Önlemler, sızıntının büyüklüğüne ve etkilediği alanın genişliğine bağlı olarak belirlenecektir.
